■ Mü’mine en öncelikli gerek  olan helâl yemektir. Mideye helâl girerse, cevarihe [organlara] amel-i salih kuvveti verir. Haram ise, ne kadar uğraşsa, salih amel yapamaz.

Harama düşmek korkusundan yetmiş çeşit helali terk ederdim.     (Hz.Ebubekir)

■ Kalbin aydınlığı, helal yemekle olur.

(Hz. Ali)

■ Helalin hesabı, haramın da azabı vardır.

(Hz. Ali)

■ Helalin adı kaldı, onu gören yok, haram kapışıldı, hala doyan yok. (Yusuf Has Hacip)

***

■ Hz. Ali bir gün mescide geldi; kapısında bir adam duruyordu. Bu adamdan, mescitten çıkana kadar atını beklemesini istedi. Mescide girdikten sonra, adam hayvanın yularını alıp kaçtı. Hayvanı başıboş kalmıştı. Hz. Ali mescitten çıkarken elinde beş dirhem para vardı; yaptığı yardımdan dolayı bu 5 dirhemi adama vermek istiyordu.  Ancak hayvancağız yuları çalınmış başıboş geziniyordu. Hz. Ali evine döndü;  yanında çalışan çocuğu yular alması için çarşıya gönderdi. Çocuk beş dirheme bir yular aldı. Hz. Ali yuları görünce şaşırdı. Bu yular, çalınan yulardı. Hırsız bu yuları çocuğa beş dirheme satmıştı;

    “İnsanın rızkı kendinin elinde değildir. Rızık neyse odur; ne artar ne eksilir. Buna karşın rızkı helal ya da haram etmek kişinin elindedir. Biraz bekleseydi helalinden beş dirhem alacaktı. Ancak bu şekilde beş dirhem haram oldu.”

   ■ Hz. Mevlâna, Mesnevi’de anlatır;

İnsan ruhunu emziren iki ana vardır: Melek ve şeytan. Meleğin de şeytanın da sütü olmaz. Amaç,  onların vasfına uygun olan sıfatlardır Melek kimin ruhunu emzirirse, helâl kazanca ulaşır. Şehvet ve gazap gibi hayvansal güçleri takviye eden gıdayı emziren şeytandır. Gazap geldiğinde, mümin insanın aklının üçte ikisi gider. Gıdası haram olanın ameli çirkin gider. Kimin ruhunu melek emzirir ve kalbine yoldaş olursa o kimse ibadete ulaşır, halim-selim olur.

Şeytan kimi emzirirse, isyana, harama, günaha, şehvet ve gazaba, haram lokmaya doğru meyleder. Şunu unutmamalıdır ki, bir kimse nefsanî hazlara kapılarak isyan ve günahtan hoşlanıyorsa, kendinde olumsuz değişiklikler görüyorsa, bedenine haramı katıp katmadığını araştırmalıdır. Haram lokma yendiğinde melek ilhamını keser. Rahmanî feyz ve bereket kalbe inmez. O, kimsenin sıfatı değişir. Dervişliğin yüzde doksanı helâl lokma, yüzde onu da gayrettir. İbadet ve taatin gücü helâl lokmadadır. Namazlara kalkamıyor, zikirlerden lezzet alamıyorsan, Allah adamları ile ülfet ve sohbetten haz duymuyorsan haram lokmaya dikkat et! Sarhoş,  namazda sallanır, Kur’an okurken de sallanır. Oruç tutsa, ertesi günkü orucunda sarhoşluk devam eder. Haram lokma yiyenin sarhoşluğu, tövbe de etse kırk gün sürer. Bilim, hikmet, aşk ve merhamet helâl lokmadan, gazap, şehvet, dert ve bela haram lokmadan ürer. Buğday ekilen yerden arpa, arpa ekilen yerde de buğday bitmez. Buğday insan, arpa hayvan gıdasıdır. Buğday cinsinden ye. Yani insana helâl olana dikkat et. İnsanı ilâhi emirlerin dışına çıkaracak çirkin işlere girme. Helal lokma tohum gibidir. Meyvesi güzel fikir, tefekkür ve tövbedir. Haram lokma afyon gibidir. İnsanı gaflete sürükler, Allah’a itaatten uzak bırakır. Helal lokma minare gibidir, yükseltir. Haram lokma kömür kuyuları gibidir, aşağı indirir. Şeytana uymamak, tövbeni bozmadan sabit kalmak istiyorsan, yediğini arındır, dinin emirlerine uydur. Nasıl mı? Haram katma, faiz sokma! Faizli lokma ebediyyen kalbi harap eder.

Bir konuda haramı helâl görmek isteyen bir adam yüz hocaya fetva soruyor. Doksan dokuzu haram, bir tanesi helâl derse, elbette ki doksan dokuzu dinlemek gerekir. Bir kişi yanılabilir, okuduğunu yanlış anlamış olabilir. Haram olan şeyi helâl saymak için bahane aramamalıdır.Allah Tealâ haram ve helâlin yanında şüpheliyi de yaratmıştır. Şüpheliden sakınmak gerekir. Şüphelilerden sakınan namusunu, ırzını, dinini, her şeyini korumuş olmakla yükseklerin yükseğine yükselir. Allah’a kavuşmanın, diğer bir tabirle veli olmanın başlangıcı şüpheliden sakınmaktır.

Şüphelinin harama götürebileceği göz önüne alınarak çok dikkatli olmalıdır. Günümüzde  şüpheli mesele vardır ki, Müslüman’ların onları helâl kabul etmesinden korkulur.

   ■ Helâl ve haram bellidir. İkisinin arasında şüpheliler vardır. İnsanların kimi şüphelileri bilmez. Kim şüpheliden sakınırsa, muhakkak o dinini ve haysiyetini temizlemiştir. Sakınmayan harama düşer. (Hadis)

   ■ Kalbin aydınlığı, helal yemekle olur.

   ■ Helalin hesabı, haramın da azabı vardır.

(Hz. Ali)

   ■ Halkı dara düşürmek, sıkıştırma ve incitmek haramdır. (İmam-ı Rabbani)

   ■ Helalin adı kaldı, onu gören yok, haram kapışıldı, hala doyan yok. (Yusuf Has Hacip)

   ■ Halkı dara düşürmek, sıkıştırma ve incitmek haramdır. (İmam-ı Rabbani)

   ■ Dünyada haram işleyen kimse, ahirette ondan mahrûm kalır. Burada helal şeyleri kullananlar, orada, o şeylerin hakikatine kavuşur. Meselâ, bir erkek, dünyada haram olan ipeği giyerse, ahirette ipek giymekten yokun edilir. İpek ise, Cennet elbisesidir. O hâlde, bu günahtan temizlenmedikçe, Cennete giremez demektir. Cennete girmeyen de Cehenneme girer. Çünkü ahirette, bu ikisinden başka yer.