■ Dost ise düşünme, ver ömrünü gitsin. Dost değilse, hiç bekletme yol ver gitsin.

(Mevlana)

***

 Muhabbet sözcüğünün anlamı; sevgi, dostça konuşma, yarenliktir; Arapça kökenlidir. Sevme, sevgi,  dostluk. dostça konuşma anlamında kullanılır..

Sevgi, aşk, dost edinmek anlamlarına gelen muhabbet, şiddetli arzudan dolayı kalbin kaynaması, taşması, sevilene ulaşmak için çırpınmasıdır. Sevene muhib, sevgiliye habib ve mahbub denir;

■ Muhabbet kalbin meylidir.( Bağdadi)

■ Bu meyil kulun doğal biçimde Allah (c.c)’a ve O’na ait olan şeylere yönelmesidir.   “Muhabbet, tercihi sevgiliden yana kullanmaktır. Muhabbet ve aşk iki gönül arasında elektrik akım hattı gibidir. Muhabbetullah, Allah-u Teala’nın kemal ve cemalini algılamak ve takdir oranında kalpte oluşan ilahi bir nurdur. Bu muhabbet ile insan ruhu, kederlerden ve hüzünlerden kurtulur. Salt neşe ve huzura kavuşur. İnsan ruhunu erdeme ulaştıran sebeplerin en sağlamı, Allah sevgisidir.

■ Kişioğlu, bir şeyi ya ondaki kemal,  ya da ondan aldığı lezzet ve gördüğü yarar için sever. Örneğin,  Müslüman peygamberleri, evliyaları, irfan ve fazilet sahibi zatları, onlardaki -olgunluk-erdem için sever. Kendisine ihsan eden kimseleri, onlardan gördüğü lütuf ve ikramları için sever.

■ Yediği yemek ve meyveleri ise lezzetleri için sever. Kişioğlu aklen ve vicdanen bilir ki, kemallerini takdir ettiği, ihsanlarından memnun olduğu ve lezzet aldığı bütün bu varlıklar Allah’ındır. Hepsini O yaratmıştır. Bunlarda tecelli eden bütün kemal, cemal ve ihsanlar, hep Ondan gelmektedir.

■ Bu bağlamda kişiler kendindeki bu sonsuz muhabbet yeteneğini öncelikle ve bizzat Allah’a verecek, diğer bütün muhabbete layık olanları nimetleri ve ihsanları da Allah için sevecektir.

■ Bozulmamış her akıl ve vicdan, bu hakikati kabul eder.

■ Muhabbetten Muhammed oldu hasıl,

Muhammed’siz muhabbetten ne hasıl?

Zuhurundan Bezm-i alem oldu vasıl.

Yukardaki  anlamlı özlü sözler Sultan

Mahmud’un hanımı ve Sultan Abdülmecid’in annesi olan Bezm-i alem Valide Sultan’ın sıkça kullanmış olduğu mühründe kazınarak yazılmıştır.

Muhabbetin başlıca üç nedeni vardır;

Cemal, kemal ve ihsan!

Biz insanlar bu üç şeyi nedensi severiz.

Kemal, olgunluk, mükemmellik, demektir.

Örneğin, İmam-ı a’zamı, görmediğimiz, nasıl biri olduğunu bilmediğimiz halde onu severiz. Onu sevişimiz bilimdeki kemalinden ve İslâm’a yaptığı hizmetlerinden dolayıdır.

Fatih Sultan Mehmet’i severiz. Çünkü küçük yaşına karşın başardığı onlarca zaferden ötürüdür  ve bu bir kemaldir.

“ İnsan bilmediği ve tanımadığı şeye düşman olduğuna göre düşünelim ki birisi bize “Fatih Sultan Mehmet nasıl bir adamdır, onu seviyor musunuz?” diye sorduğunda eğer onun hakkında bir şeyler biliyorsak, yaptıkları mükemmel işlerin farkındaysak elbette ki tanıdığımızı ve sevdiğimizi söyleyeceğiz. Fakat onun ismini hiç duymamış ve yaptıklarından da haberimiz yoksa “Onu tanımıyorum ki seveyim” diyeceksiniz. Demek ki bir zatı sevebilmek için öncelikle onu tanımak gerekir. Aynı şekilde Allah (CC)’ı sevebilmek için öncelikle O’nu isim, sıfat ve tecellileriyle bilmemiz gerekir. Buna marifetullah denilir. Marifetullah olmadan muhabbetullah da pek olanaklı değildir. Marifetullah ise ilim ile kazanılır.  Madem insan cemal, kemal ve ihsana karşı fıtraten muhabbet eder. Madem kainatta görünen bütün cemal kemal ve ihsan hakikatte Allaha aittir. Öyle ise asıl muhabbete layık olan mevcudat değil Allah’tır. Diğer mevcudat ancak Allah namına ve Allahın izniyle sevilebilir.”

—

■ Dostları, Baki’ye “kaç çeşit dost var?” diye sorunca sıralar;  1-Bir dost vardır, gıda gibidir. Sen onu her gün ararsın. 2-Bir dost vardır, ilaç gibidir. Gereğinde ararsın.3- Bir dost vardır. Hastalık gibidir. O seni arar.