Zekât’ın sözlük anlamı temizlemek, çoğalmak ve büyümektir. Zekât, kulların kulluk görevindeki sadakatlerine delâlet eder. Bu yöndendir ki, zekâta “sadaka”da denmiştir. Bununla beraber “sadaka” sözü, zekâttan daha kapsamlı anlam taşır.

Zekât vermeye, “Tezkiye”, zekât verene “Müzekkî” denilir. Şahidler hakkında yapılan övgü de “Tezkiye”dir.

İslâm düşüncesine göre hali vakti yerinde olan kişinin yıldan yıla bir kez malının belli kısmını yoksullara temlik etmesidir.

Zekât, İslâm’ın 5 koşulundan birisidir. Namaz, oruç gibi farz-ı ayındır. Ancak onlar gibi bedenle değil malla yapılan ibadettir ve Hicretin ikinci yılında farz kılınmıştır.

Zekât, Kur’an-ı Kerim’in 34 yerinde geçmektedir. Namazla birlikte yinelenen ayet-i kerime şöyledir,

■ Namazı kılın, zekâtı verin!

Namaz, dinî yaşamın ana direği direği, İslâmî yaşayışın güvencesidir. Zekât ise, sosyal yaşamın dayanak noktasıdır.

Namaz kılınmayan bir toplumda dinsel yaşam ve yaşayış zayıflayıp sönmeye yüz tutar. Ayrıca, dinin zekât emrinin uygulanmadığı bir toplumda toplumsal huzur, bireyler arasında birlik ve beraberlik, dirlik ve düzenlik sağlanamaz. Yoksul ve zenginler arasında yardımlaşma ve dayanışma ortadan kalkar; sevgi ve saygı duyguları yok olur. Toplumun bireyleri birbirlerine düşman hâle gelir. Günümüz toplumlarının fotoğrafı bunun somut bir örneğini oluşturmaktadır.

Zekât, yoksula zenginin yaptığı bir iane, yardım ve sadaka değildir;

■ Mü’minlerin mallarında dilencinin ve dilenmeyen yoksulun bir hakkı vardır..

Zengin, yoksulun bu hakkını ödemek zorundadır. Zekâtı ödenmemiş bir mal, temiz ve helâl olmaktan çıkar, sahibine verilmemiş hak bulunan gayr-i meşrû’ bir servet hâlini alır. Ne zaman ki malın zekâtı ödenir, o zaman mal temizlenmiş, gayr-ı meşrûluktan kurtulmuş olur.

■ Malınızı zekâtla temizleyin!

■ Allah’ın fazladan verdiğini kullarından esirgeyenler, malın hayır olduğunu sanma

O mal, onlar için şerdir. Kıyamet gününde yoksullardan esirgedikleri mal, boyunlarına halka yapılacaktır.

***

GÜNÜN SÖZÜ:

■ Cenâb-ı Hak, kime mal verir de zekâtını ödemezse kıyamet gününde o mal sahibine, gözlerinin üzerinde simsiyah iki benek bulunan gayet zehirli kel bir yılan şeklinde görünerek boynuna gerdanlık yapılacak. Sonra çene kemiğini, avurdunu iki tarafından yakalayıp şöyle diyecek;

“Ben senin malınım, ben senin zekâtını vermeyip stok ettiğin servetinim.”